اید،سوپرایگو،ایگو

توضیح: ID,Superego,Ego

به نظر فروید Psyche، یعنی روان یا نفس هر انسان مجموعه ی همبسته ای است از سه بخش: الف. ID,  در زبان لاتین ID به معنی ( آن ) است و در روانکاوی به آن بخش از روان یا نفس گفته می شود که شامل امیال اساسی و غریزی انسان است و نیروی آن شخص را به برآوردن و ارضای فوری این امیل ها و نیازها وامی دارد. در فارسی برای مفهوم روان شناختی ID 《 نفس اماره 》را برگزیده اند که گزینشی دقیق و منطبق با معناست. 

ب. Superego، بخشی است حاوی معیارها و مدلهای اخلاقی شخصی که بر اثر تربیت خانوادگی، شخص را به انجام یا بازداشتن از انجام اعمالش بر می انگیزد. این بخش از روان جلوی تاخت و تازهای ID را می گیرد و گاه قدرت آن بحدی می رسد که بیرحمانه شخص را از برآوردن امیال ساده و بی زیان نیز باز می دارد. برای رسانیدن مفهوم Superego اصطلاح 《 نفس لوامه 》که به معنی سرزنشگر است برگزیده شده و 《 فرامن 》که ترجمه تحت اللفظی آن است نیز بکار برده می شود. 

پ. Ego, در زبان لاتین به معنی 《 من 》است. در روانکاوی به بخشی از روان گفته می شود که انسان از طریق آن با دنیای خارج و واقعیات زندگی در تماس و تعامل است. کار این بخش از روان میانجیگری بین ID ( نفس اماره - امر کننده، پرخواهش و طلب ) و پافشاری های آن به برآورده شدن خواستهای طبیعی امر و نهی و سختگیری Superego ( نفس لوامه ) است. مثلا دفع مدفوع امر طبیعی و نیازی است که ID برآوردن فوری آن را حکم می کند ولی Superego برآوردن این نیاز را در ملاء عام منع می کند و Ego راه تلفیق شده میان آن دو را بر می گزیند. یعنی انسان را به واپس افکند دفع مدفوع فوری مدفوع و انجام آن در محلی پوشیده راهبر می شود. بنابراین Ego را می توان جنبه ای از روان دانست که تعیین کننده نوع ویژگیهای خلقی و رفتاری انسان است. توصیف این سه بخش از روان را در ابیات زیر می توان دید:

دو نیرو است بر جان تو زورمند

ز تاثیر آن دو تو در چون و چند

یکی نفس خودخواه اماره است

که خودبین و خودخواه و خودباره است

ترا هر زمان سوی خود پروری

کشاند به هر قیمت از هر دری

دگر نفس بد اخم لوامه است

که در کار تحذیر خودکامه است

اگر نفس اماره سنگین شود

وجود تو بدنام و ننگین شود

وگر نفس لوامه ات چیزه شد

من ات سختگیر و دلت تیره شد

ترازوی این هر دو جان توست

توازن نگه داشتن آن توست

من توست شاهین این نقد و کیل

هماهنگ سازنده عقل و میل

سید مهدی ثریا

@BookandThinking